Terugblik op webinar over de richtlijn overgewicht en obesitas bij kinderen

“We moeten ervoor zorgen dat kinderen opgroeien in een omgeving waarin een gezonde leefstijl gemakkelijk wordt gemaakt”, trapt JOGG-directeur Marjon Bachra af. Kinderarts Saskia Bouma aan tafel beaamt dat: “Ik zie kinderen van wie we op basis van hun gezondheid als tiener eigenlijk al weten dat ze minder lang leven.” Obesitas-arts en onderzoeker Bibian van der Voorn, tevens projectleider bij Care for Obesity, vult aan: “En 90% van de kinderen die obesitas heeft ontwikkeld, houdt dat overgewicht als volwassene.”

Oorzaken en gevolgen

Hoogleraar voeding en gezondheid Jaap Seidell legt uit dat fysieke, psychische en sociale factoren allemaal een rol spelen. Met behulp van de praatplaat kunnen professionals met het kind en de ouder(s) in kaart brengen waar de oorzaken voor het overgewicht liggen.

“Gedragsverandering is lastig. Juist daarom moet je rekening houden met de omgeving.”, stelt Seidell. “Anders ben je zwemles aan het geven zonder zwembad.”

Niet alleen zijn er medische gevolgen, ook lijden kinderen mentaal onder hun overgewicht. Seidell vertelt dat ze vaker worden gepest en hun kwaliteit van leven soms zelfs als slechter ervaren dan kinderen met kanker.

Praten over gewicht

Obesitas-arts Bibian benadrukt dat je aan ouders en kinderen toestemming moet vragen om het over het gewicht te hebben. Ze vervolgt: “Kinderen ervaren woorden als dik, vet en mollig als onprettig, fijner vinden ze: gezond, stevig en groot.”

Een GLI voor kinderen

Een Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI) voor kinderen is een erkende interventie volgens de wetenschap en de richtlijn. De GLI wordt vergoed, mits aangeboden binnen een netwerkaanpak. Vanaf 1 januari 2025 zou dit voor het merendeel van de gemeenten moeten opgaan.

De GLI is gebaseerd op de pijlers voeding, bewegen en gedrag en het kind en gezin krijgen begeleiding van diverse professionals. Naar behoefte kan bepaalde ondersteuning meer of minder intensief worden ingezet en ook een groepsinterventie is mogelijk.

Afvallen is zeker niet altijd het doel. Een voetbalwedstrijd kunnen uitspelen kan voor kinderen veel belangrijker zijn. Bovendien, zegt kinderarts Bouma: “Gewichtsverlies is ook niet altijd nodig, alleen al omdat kinderen nog in lengte groeien. Stabilisatie is al een verbetering.” Verder kan de spiermassa toenemen, waardoor het gewicht niet afneemt, maar de ongezonde vetmassa wel.

Netwerkaanpak

JOGG-directeur Bachra onderstreept het belang van samenwerking tussen organisaties en professionals binnen de gemeente. “De gemeente stelt een projectleider aan die het netwerk in kaart brengt en organiseert. JOGG kan helpen met advies en monitoring van de samenwerking in de aangesloten KnGG-gemeenten. Maar ook als een gemeente niet is aangesloten bij KnGG, zijn er tools en hulpmiddelen beschikbaar bij JOGG.”

Voor het kind en de ouders is de centrale zorgverlener beschikbaar, die de professionals binnen het gemeentelijke netwerk organiseert rond het gezin. Denk aan het regelen van schuldhulpverlening of psychische zorg in de betreffende gemeente. Zo hoeven ouders en kinderen niet zelf uit te vinden waar ze terecht kunnen.

Wat zo’n samenwerking en GLI-traject kan betekenen, werd duidelijk in de filmpjes van een moeder en haar intussen twaalfjarige dochter. Het meisje verwoordt dat zo: “Ik ben veranderd van uiterlijk én in mijn hoofd.”

• Tijdens het webinar was op twee momenten gelegenheid om vragen te stellen. De antwoorden op de meest gestelde vragen komen na de zomervakantie beschikbaar via de tools pagina. Hieronder download je de factsheet Richtlijn overgewicht en obesitas bij kinderen, die ook terug te vinden is op de tools pagina.