26 maart 2025

Meer kinderen in beweging door samenwerking tussen zorg en sport

Hoe zorgen we ervoor dat kinderen met overgewicht op een leuke en passende manier gaan sporten en bewegen en dit duurzaam integreren in hun nieuwe leefstijl? In vier KnGG-gemeenten heeft, samen met NOC*NSF, een pilot gelopen om dit mogelijk te maken. Het belangrijkste element: kinderen op een warme en persoonlijke manier begeleiden naar laagdrempelig sport- en beweegaanbod door de ‘warme toeleider’.

In dit artikel kiezen we voor de leesbaarheid voor de term sportaanbieders. Hieronder vallen sportaanbieders, sportclubs en beweegaanbieders. Kortom, alle partijen die zich met sport en beweging bezig houden.

Sport en zorg: samen sterk
Om ervoor te zorgen dat kinderen ook echt gaan sporten, is het belangrijk dat de zorg en sportaanbieders goed samenwerken. In KnGG-gemeenten worden projectleiders daarom betrokken bij bijeenkomsten met sportaanbieders, zodat ze de juiste verbindingen kunnen leggen. Daarnaast kunnen projectleiders advies krijgen over het betrekken van het sportnetwerk in het (al bestaande) KnGG-netwerk.

Wat is warme toeleiding?
Warme toeleiding betekent dat de centraal zorgverlener samen met het kind en zijn of haar ouders bekijkt of sporten past in het behandelplan. Als dat zo is, verwijst de centraal zorgverlener het kind door naar een ‘warme toeleider’. Dit kan bijvoorbeeld een verenigingsondersteuner, brugfunctionaris of beweegmakelaar zijn, die samen met het kind op zoek gaat naar een sport of beweegactiviteit die echt bij hen past.

De centraal zorgverlener blijft betrokken om in beeld te houden of het kind blijft sporten. Zo niet, dan kan de toeleider weer meehelpen om een beter passende activiteit te vinden.

Wat is de rol van de projectleider?
Om kinderen goed te kunnen begeleiden, is het belangrijk dat de warme toeleiders precies weten welke sport- en beweegactiviteiten er in de gemeente zijn. De projectleiders van KnGG werken samen met sportaanbieders om het netwerk steeds verder uit te breiden en sport en zorg aan elkaar te verbinden. Het netwerkschema is een tool die hierbij helpt.

Wat is de rol van de sportclubs?
Wanneer de sportaanbieders betrokken zijn in het netwerk, is het belangrijk dat zij voldoende toegerust zijn de kinderen met overgewicht op te kunnen vangen en ze een positieve beweegervaring te laten hebben.

Daarom loopt op dit moment een pilot waarbij 70 sportclubs ondersteuning op maat krijgen van NOC*NSF. Zo worden er netwerkbijeenkomsten met zorg georganiseerd, krijgen de clubs advies om hun sportaanbod en -club toegankelijker te maken voor kinderen die wat extra begeleiding nodig hebben en kunnen trainers leren hoe ze de doelgroep nog beter begeleiden.

Hoe ziet dit er in de praktijk uit?
Gemeente Zaanstad en gemeente Maastricht zijn twee van de gemeenten die de toeleiding naar passend beweeg- of sportaanbod aan het optimaliseren zijn. Er wordt in deze gemeenten nu door verschillende sportclubs meegedaan met de ondersteuning van NOC*NSF en lokale partners zoals de gemeente en het sportbedrijf. Zo is er in Zaanstad een voetbalvereniging die een programma heeft opgezet voor kinderen en jongeren met overgewicht. Tijdens dit programma staat plezier voorop maar is er ook aandacht voor voeding en leefstijl en ouders worden actief betrokken. De kinderen krijgen naast voetbaltraining ook judo, boksen, conditietraining en yoga. Er zijn korte lijntjes met onder meer het jeugdteam en de centrale zorgverleners vanuit de GGD.

Een ander voorbeeld is een judoclub in Maastricht. Deskundige trainers met de juiste kennis voor de doelgroep staat hier voorop. Hierdoor kunnen kinderen met een paar aanpassingen, goed mee in het reguliere aanbod. Er is een goede samenwerking met het lokale sportbedrijf, zij sturen regelmatig kinderen door naar deze club waarbij een warme toeleiding plaatsvindt.

Wat zijn de volgende stappen?
De komende tijd willen we in nog meer gemeenten werken aan warme toeleiding. Zo zorgen we ervoor dat de samenwerking tussen zorg en sport structureel wordt, en steeds meer kinderen met overgewicht de weg vinden naar een passende en leuke sport- of beweegactiviteit. Daarnaast blijft NOC*NSF sportclubs ondersteunen om de kinderen goed te kunnen opvangen.

NOC*NSF blijft de ondersteuningsbehoeften per club identificeren en biedt vervolgens maatgerichte ondersteuning aan. Maar waar zij vooral naar opzoek gaan, is de verbinding met de lokale (eerstelijns) zorg.

Wil jij hiermee aan de slag?
Wil jij jouw netwerk vergroten en kinderen in jouw gemeente de kans geven om structureel te gaan bewegen en/of sporten?

Neem contact op met je accounthouder of KnGG-adviseur voor advies. Op deze pagina vind je wie dat is van jouw gemeente.

E-learning

Daarnaast heeft NOC*NSF in nauwe samenwerking met Care for Obesity (VU) een e-learning ontwikkeld over Begeleiden van sporters met een chronische aandoening. Trainers, instructeurs en begeleiders van sport- en beweeglessen kunnen zo meer leren over verschillende chronische aandoening, waaronder kinderobesitas, en hoe ze hier in hun lessen rekening mee kunnen houden. Interessant? Deel deze e-learning dan met je netwerk.